Mustafa Ajlan ABUDAK
Küresel ekonomik krizle alakalı son 3 yıldır sayısız makale okudum ve tartışma izledim. Ekonomistler tüm profesyoneller gibi aldıkları eğitimin yapılandırması altında, yaşanan krizi ağırlıklı olarak iktisadi kavramlarla anlamaya ve anlamlandırmaya çalışıyorlar. Her profesyonelin çıkmazı sanırım buna benzer bir at gözlüğü ile yaşamak.Hayat içerisinde çözümler genelde farklı bakabilen kişiler ya da farklılık meydana getiren olaylar tarafından üretilir.
İç ve dış basında küresel krizin kapitalizmin kanseri olduğunu anlaşılamıyor ya da anlaşılmak istenmiyor. Nedenleri başka bir makale konusu olabilir. Kısaca piyasanın oluşturduğu simbiyotik ağ o kadar çetrefilli ki, kimse (o piyasayı delicesine bile eleştirenler dahil) bu piyasanın nimetleri sayesinde hayatta kaldıklarından olsa gerek derinlikli bir sosyal analiz yapamıyorlar. Burada Star gazetesi yazarı Sayın Cemil Ertem‘i Türk basını içinde ayrı tutmak gerekli. Kendisinin yazılarını takip ederseniz buna en çok çaba gösteren ve elden geldiğince açıklamaya çalışan bir ekonomist olduğunu görebilirsiniz. Benzeri çabaları Paul Krugman metinlerinde de görüyorum.Fakat kendisi ABD iç piyasası ile o kadar meşgul ki Ertem’in yakaladığı evrenselliği yakalayamıyor. ( Bir tür Narkissos etkisi diyebiliriz.)
Şimdi kendi analizimi ile ne demek istediğimi ve çözüm önerimi oldukça kısa bir şekilde ortaya koymalıyım. Piyasaları insan hücrelerine benzetirsek anlatmak istediğimizi daha net ve kısa anlatabiliriz. Kontrolsüz hücre büyümesi insan hücresinin ölümsüzlük isteğinin insanı öldürmesi ile sonuçlanan ”Laissez faire” dir. Hücrede teleomerin görevini dünyada piyasa yapamaz çünkü hücre belirli bir plana göre işleyen bir koruma programına sahiptir. Kısaca ekonomik terimlerle açıklamak gerekirse;
Dünyada “kamu” eliyle ivmesi artırılan ve desteklenen kontrolsüz bir büyüme var ve aslında sistemin defalarca tıkanmaya müsait olduğunun ve her seferinde kapitalizmin krizleri aşarak kendini yenilediğinin (hücre bölünmesi) farkındalar. Tabii bu döngülerin de kısalmasını (Kondratief eğrileri) ve dünyanın daha da tahrip olmasını sağlıyor; buraya dair bir “sorumluluk” hissedilmiyor (dışsallaştırma), daha doğrusu bu yük herkesin sorumluluğuymuşcasına davranılıyor, kabul ettiriliyor. Böylece her zaman % 99 bedeli ödüyordu. (Yener beye teşekkür ederiz.)
Piyasa şu haliyle kendi çocukları olan kanser hücreleri zenginlerin kontrolündedir ve hatta kontrolden çıkmıştır. Bu yüzden bir kısım hücrenin büyümesi için tüm organizma yok edilmektedir. Sürdürülebilir büyümeden bahsedecek isek ölümden yani bir nihai sondan da bahsetmemiz gereklidir. Bu insan hücresi için geçerli olduğu gibi o hücrelerin toplamı olan insan ve onun kurduğu sosyal düzen içerisindeki tüm organlar içinde geçerlidir. Kısaca sürdürülebilir büyüme bir kontrol mekanizması ile büyümenin eninde sonunda sonlandırılmasıyla mümkündür.Buna telomeraz enzimi diyoruz.
Telomeraz da neyin nesi?
Telomeraz enzimi, somatik hücrelerde az olarak bulunur. Bu yüzden normal bir hücrenin her bölünüşünde, telomer boyu yaklaşık 100 baz çifti kadar kısalır. Telomer kısalması, hücre bölünmesini zamanla durdurur. Esas görevi hücre bölünmesinin kontrol edilmesi ve kontrolsüz büyüme olan kanserin önlenmesidir diyebiliriz.Bunun bedeli de eninde sonunda bu koruma programının kısalarak bir sona varmasıdır. Biz buna yaşlılık-ölüm diyoruz. Böylece kanserden çabuk ölmemiz yerine yaşlanarak ölüyoruz. Fakat görüldüğü gibi her beşeri yapının sonu var. Bu yapı ölüm anımıza kadar bize sürdürülebilir bir büyüme-gelişme-hayatta kalma olanağı sağlıyor.
Söylediğimiz gibi hücrede kontrolsüz ve sınırsız büyüme kanserdir. Kapitalizm son 50 senede kendi yarattığı kanser hücreleri olan %1 lik zenginler için organizmanın kararlılığını yok etmiştir. Matrix’in ilk filminde ajan Smith bu olguyu oldukça açık bir şekilde izah eder. Kendisi ilerleyen bölümlerde matrix sisteminin içindeki kanser olacaktır ;
Sizinle, bir süredir kafamı meşgul eden bir düşüncemi paylaşmak istiyorum. Bu düşünce aklıma sizin türünüzü sınıflandırmaya çalışırken geldi ve anladım ki sizler aslında memeliler sınıfına dahil değilsiniz. Bu gezegendeki tüm memeliler, yaşadıkları çevre ile içgüdüsel olarak bir denge kuruyorlar. Ama siz insanlar öyle değilsiniz. Bir bölgeye yerleşiyorsunuz ve çoğalıyorsunuz, tüm doğal kaynakları tüketene kadar çoğalıyorsunuz. Canlı kalabilmenizin tek yolu başka bir bölgeye yayılmak. Bu gezegende bu şekilde yaşamını sürdüren bir organizma daha var. Ne olduğunu biliyor musunuz? Kanser. İnsanlar hastalıktır. Bu gezegenin kanserleri. Sizler vebasınız. Ve bizler de bunların ilacıyız.
TELEOLOJİK EVRİM 